Herinneringen van een schoolmeester

Gerrit van Houwelingen was 32 jaar hoofdonderwijs van de Calvijnschool. Uit zijn herinneringen kan hij ettelijke verhalen optekenen. Zijn eerste herinnering publiceren wij vandaag: Het is maandagavond en het management van de drie hervormde scholen, in vergadering bijeen, zou graag een leerlingenprognose zien voor de komende jaren. Net wat voor hem, zo’n secuur klusje. Hij vraagt de dooplijsten op bij de kerkelijke bureaus, meervoud sinds de PKN-fusie, en verdeelt de 217 dopelingen van de laatste drie curusjaren over de drie advieswijken, trekt er een weglekpercentage naar de reformatorische scholen vanaf en wat christelijke en vrijgemaakte gereformeerden erbij. Conclusie: de leegstand in zijn eigen school zal langzamerhand afnemen ten koste van de collega die de kinderen momenteel niet kan bergen. De voorzitter, een echte manager gezien zijn taalgebruik, geeft als commentaar: ‘We moeten beleid gaan maken en deze ontwikkeling verder bijsturen in de goede richting en daarna dynamisch onder controle houden en bezien wat de beste bedrijfseconomische verdeling is om kwaliteit te bieden’. Wauw…wat een visie!

Dinsdagmorgen is hij vroeg present. ’t Is laat zomervakantie in het Overijsselse en het vierdaags Vlielandkamp vormt dan ook een welkome onderbreking van de laatste loodjes. De jeugd verkent het strand en vindt een dode zeehond. Het is van hun gezichten af te lezen dat ze dood van zo’n prachtig dier maar moeilijk kunnen verteren en de meester moet uitputtend allerlei mogelijke oorzaken aanvoeren. Later in de week, op weg naar de Vliehors, vertelt de chauffeur van de Expres, dat de mensen van het natuurhistorisch museum het dier hebben opgehaald. Met de boot van kwart voor twaalf varen ze vrijdagmiddag weer naar de vaste wal. Het team geniet van de zon op het bovendek van de veerboot. Groep 7 en 8 liggen overal verspreid op apegapen. Als iedereen na veel gemier z’n bagage bijeengescharreld heeft op de kade van Harlingen, zoekt men vergeefs de bus. De chauffeur heeft z’n vrachtbrief niet goed gelezen en staat in Holwerd op de boot te wachten….

Die zondagmorgen op het veerhoofd. Een ijsvogeltje schiet als een vuurbal langs de oever en verdwijnt in een schietwilg. De pontbaas brengt het veer in de vaart. Als eersten worden vrijgemaakten overgezet. Hun kleur ontbreekt in het palet van het kerkse stadje en ze wijken uit naar de overkant. ’s Middags met een boeiend boek op het balkon van zijn appartement. ‘Altijd roomboter’ van Nelleke Noordervliet, over haar overgrootmoeder. ‘Zolang de baas een overall draagt, is zijn gezag aanvaardbaar’, schrijft ze, ‘maar zodra hij een witte boord om doet en in een kantoor zetelt, wordt hij ontoegankelijk’. Heeft ze ’t over hem…?

Gerrit van Houwelingen