‘Elk jaar planten we meer bomen dan we kappen’

Klop, klop, klop. Met een hamer tikt Frank op een lijsterbes in de buurt van het Ichtuscollege aan de Jan Ligthardstraat in Kampen. De bast van de boom is beschadigd. Een kraan schampte de boom met bouwwerkzaamheden aan de school. “Kan gebeuren”, zegt Frank. “Hierdoor werd de boom wel vatbaar voor schimmels en infecties, waardoor hout uiteindelijk gaat rotten. In de gaten houden dus.” De boom klinkt niet hol. Dit betekent dat het hout gezond is. Wel wordt het een zogenaamde attentieboom. Elk jaar zal Frank de boom inspecteren. Hoe gaat het met de boom? Is het hout nog steeds gezond? Frank vinkt de lijsterbes af in zijn digitale bomenvolgsysteem. Daarin staan alle bomen die in de gemeente Kampen groeien. Soort, afmeting, geschiedenis, alle specificaties en details worden nauwkeuring bijgehouden.

Controle van 31.000 bomen

Frank Klappe, Michel Hanekamp en Gert Scholten zijn de bomencontroleurs van de gemeente Kampen. Ruim 31.000 bomen staan er in de gemeente. De heren kennen en controleren elke boom. Frank: “De gemeente Kampen prijst zich gelukkig met veel verschillende en gezonde bomen. De bomen die minder worden houden we nauwlettend in de gaten.” Is de bast beschadigt? Zit er een zwam op? Begint het hout te rotten? Is er omvalgevaar? Groeien de takken te laag over de straat voor het verkeer? Dreigen er takken te breken en vallen? Alles draait om veiligheid. Wanneer er niets aan de hand is, is de boom over drie jaar weer aan de beurt voor een reguliere controle. Is er wel iets met de boom aan de hand, dan volgt inspectie ieder jaar. Frank: “We grijpen in door bijvoorbeeld te snoeien of ondersteunen. En in het ergste geval: kappen. Toch kunnen we niet alles voorzien. Een hevige storm kan een gezonde boom omver blazen. De natuur is grillig.”

Tonderzwam

Frank kijkt tijdens zijn inspectie vooral naar boven. Gezonde bomen maken nieuwe takjes aan. Krimpt de boom in, dan is er wat aan de hand met de stamvoet. Een stukje verderop staat een boom met tweesprong: het is net of twee bomen aan elkaar geplakt zijn en zich op anderhalve meter hoogte weer splitsen. Een wonderlijk gezicht. Frank duwt met een prikker in de splitsing. Hij komt niet ver en dat is een goed teken. “Er kan water inkomen en dat veroorzaakt rotting. Nu is de boom nog gezond. Ook spechtgaten houdt hij in de gaten. “Het is een mooie vogel. Maar je hebt wel een gat in je boom.” En bomen met zwammen. Zadelzwam kan geen kwaad. Maar met tonderzwam is het gedaan met de boom. Het is een parasiet die zich door de boom vreet.

Kappen in januari en februari

Op een gegeven moment is een boom zo ver heen dat hij dreigt om te vallen. Frank: ”Dan kunnen we niet anders dan kappen. Ik moet er niet aan denken dat een boom bovenop een fietser of voetganger valt.” Frank vraagt dan een kapvergunning aan. Dit bespreekt hij altijd nog even met het bomenmeldpunt Kampen. Alle aanvragen spaart hij op en vraagt ze in één keer aan in september. Dan staan er op de gemeentepagina in de Brug een hele rij met aanvragen kapvergunning. Kappen van bomen staat bij de gemeente altijd op de planning in januari en februari. Bij acuut gevaar hoeft Frank gelukkig geen kapvergunning aan te vragen. Dan mag hij een boom meteen weghalen. Noodkap heet dat.

Meer herplant dan kap

Voor elke boom die gekapt wordt, plant de gemeente een boom terug. En zelfs meer. In 2023 kapte de gemeente 92 onveilige bomen en plantte er 162 voor terug. Ook werden circa 100 bomen gekapt  bij bouwprojecten, zoals Schansbuitenwacht. Daar kwamen dubbel zoveel bomen voor terug. Frank: “Soms planten we de boom op dezelfde plek terug, en soms ook niet. Dan stond de boom te dicht op huizen bijvoorbeeld. Wel planten we de bomen altijd ergens in de betreffende wijk terug. Alleen als het echt niet anders kan in het buitengebied.” Ook kan het zijn dat een andere soort boom wordt terug geplant. Het is maar net wat past binnen de huidige variatie van boomsoorten in de gemeente.

Frank stapt weer in zijn auto op weg naar de volgende straat om te inspecteren. Onderwijl belt een aannemer. Hij moet kabels voor laadpalen leggen, onder de gracht door in het stadspark. Daar zitten boomwortels van monumentale bomen. Die wil hij natuurlijk niet beschadigen. Dat wordt graven met de hand om de wortels heen, adviseert Frank. Of persen met een mol die langs de wortels kan sturen. “Ik koester onze monumentale exemplaren. Maar ik hou van alle Kamper bomen.”